In onze nieuwe serie Pracht & Praal staan kastelen, buitenplaatsen en ruïnes in binnen- en buitenland in de schijnwerpers. Ik kan persoonlijk altijd enorm genieten van een kasteelbezoek. Het maakt niet uit waar. Van de dikke muren en de torens aan de buitenkant, tot aan de jachttrofeeën, familiewapens en kroonluchters aan de binnenkant… Het is heerlijk wegdromen naar middeleeuwse tijden. En als het even kan, maak ik tijdens langere reizen onderweg graag een koffiestop bij een mooie buitenplaats. Zelfs als mijn eindbestemming niets met geschiedenis te maken heeft! 🙂
Met kasteel Henkenshage in Sint-Oedenrode trappen we de serie af. Een kleine parel verscholen in het Brabantse groen, waar je in stijl kunt dineren en zelfs kunt trouwen. Extra bijzonder is de rol die het kasteel vervulde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Klik snel op onderstaande video en kijk mee:
Koning Lodewijk Napoleon, rustig fietsen door de natuur en de Veluwe… Drie dingen waar ik groot fan van ben. De toeristische organisatie van Barneveld, de Stichting Visit Regio Barneveld, heeft een fietsroute uitgezet waarin al deze elementen gecombineerd worden en daarom wil ik dit graag met jullie delen.
Deze nieuwe “Route de Lodewijk Napoléon” is in totaal 55 km, maar kan natuurlijk ook ingekort worden en/of gewandeld worden. De route loopt tussen Amersfoort en Apeldoorn en is gebaseerd op de verharde weg die Lodewijk Napoleon precies daar liet aanleggen in 1809. Die verbetering van de infrastructuur gaf de lokale economie destijds een flinke boost, want ook handelaren (marskramers, eigenlijk) gingen de weg gebruiken. Zodoende kwamen er in de regio allerlei uitspanningen en herbergen bij, waarvan sommige vandaag nog steeds bestaan.
Omdat dat kroondomein Het Loo en het gelijknamige koninklijke paleis bij Apeldoorn liggen, worden in de route beide “koningshuizen” van ons land gecombineerd: de familie Bonaparte en de familie Oranje-Nassau. Naar eigen inzicht kunnen deze plekken natuurlijk ook bezocht worden als tussenstop op de fietsroute. Kortom, onderweg valt er een hoop te beleven met een koninklijk tintje!
Klik hier voor de GPS-kaart en nog wat meer achtergrondinformatie.
In de tijd van het moderne imperialisme (toen Europese landen koloniën overzee exploiteerden), was het natuurlijk handig om snel met de tropische gebieden aan de andere kant van de wereld te kunnen communiceren. Maar het internet bestond nog niet, laat staan de sociale media. Toch werd de telecommunicatie al aan het einde van de Eerste Wereldoorlog zodanig verbeterd, dat er ook lange-afstandsverbindingen aangelegd konden worden.
Voor Nederland had dat betrekking op o.a. Suriname en Nederlands-Indië (het huidige Indonesië). Op de Veluwe werd daarom een ultramodern zendpark gebouwd dat er ook nog eens esthetisch uitzag qua architectuur. Omdat de kolos bij Kootwijk ontstond, kwam het gebouw bekend te staan als “Radio Kootwijk”.
Bekijk de geschiedenisflits hieronder voor de historische ontwikkeling van deze “kathedraal van de Veluwe”.
In het huidige Egmond aan de Hoef lag vroeger een imposant kasteel, namelijk het Slot op den Hoef. Vandaag is dit een ruïne waarvan de fundamenten gerestaureerd zijn, zodat je toch een idee krijgt van de grootte en de vorm van het bouwwerk. Het is verbonden aan meerdere belangrijke episodes uit de vaderlandse geschiedenis en dus echt een bezoekje waard.
Een stukje verderop staat de abdij van Egmont (in het huidige Egmond-Binnen). In de middeleeuwen verwierf deze abdij steeds meer grondgebied in Holland. De geestelijken besteedden het beheer daarvan uit aan rentmeesters uit het adellijke geslacht (Van) Egmont.
In 1170 besloot Dodo van Egmont dat er dan ook maar een kasteel voor zijn familie moest komen op die plek. Willem I van Egmont voegde daar in 1229 ook nog een slotkapel aan toe. Eind 15e eeuw had het gebouwencomplex onder Jan III van Egmont (de eerste graaf van Egmont) zijn grootste omvang bereikt.
Lamoraal d’Egmont
Maar het was vooral Lamoraal I van Gavere (1522-1568) die een sleutelfiguur in de Nederlandse geschiedenis werd. Hij was onder andere krijgsheer van keizer Karel V, gouverneur van Vlaanderen en Artesië en lid van de Raad van State. Hij werd geboren in een kasteel nabij Lahamaide (België), maar zijn familieburcht was dus het Slot op den Hoef.
Hij ontving hier edelen voor politieke vergaderingen en van hieruit initieerde hij bovendien de drooglegging van het Egmonder- en Bergermeer. Deze bebouwbare polders hebben we dus aan hem te danken. Lamoraal van Egmont voorstond godsdiensttolerantie voor de bevolking, maar dit burgerrecht werd onderdrukt door Filips II (die de zoon van keizer Karel V was en destijds als koning over de Spaans-Habsburgse Nederlanden regeerde).
Lamoraal I werd de bekendste graaf van Egmont, mede door zijn tragische einde. Op 5 juni 1568 werd hij namelijk op orders van Filips II onthoofd op de Grote Markt van Brussel. Meteen daarna moest ook de graaf van Horne (Hoorn) dit lot ondergaan. Deze onthoofdingen bespoedigden de uitbraak van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) en voedden in het bijzonder de verzetslust van Willem van Oranje, die een bekende was van beide graven en zelfs met hen gediscussieerd had over de juiste mate van godsdiensttolerantie in de Nederlanden.
Hoe liep het af met het kasteel? In de eerste jaren van de Tachtigjarige Oorlog, namelijk in 1573, staken de geuzen onder leiding van Diederik Sonoy het Slot op den Hoef in brand om te voorkomen dat de Spanjaarden het zouden claimen. Het idee hiervoor kwam van Willem van Oranje. Het lukte, maar de schade was groot.
Het kasteel raakte steeds meer in verval. In 1798 werd het zelfs verkocht ‘voor de sloop’ en werd alles afgebroken tot puin. Langzaamaan werden de resten van het bouwwerk opgeslokt door een moerassig weiland. Pas in 1933 gaf een uitstekend brok puin aanleiding om het gebied te ontwateren. Naast allerlei oude gebruiksvoorwerpen, kwamen ook de fundamenten van het kasteel zo weer boven water.
De steenresten werden versterkt met modern beton en opgemetseld met de gevonden bakstenen. Vandaag kun je er overheen lopen en de fundamenten dus van heel dichtbij bekijken. Met een beetje fantasie waan je je bijna op bezoek bij de graven van Egmont! 🙂
Dit weekend dronken we koffie op een schitterende plek: Bistrobar Beaune naast het Kasteel(domein) Rosendael in het dorp Roozendaal bij Arnhem. Na afloop konden we nog even door de tuinen slenteren voordat we naar een afspraak moesten. Het leverde onderstaande compilatie van dromerige beelden op, die ons ervan overtuigt nog eens terug te keren om ook het interieur van het kasteel te bekijken. 🙂
Klik op de link hieronder voor de korte compilatie met wat feiten over het kasteel en de omgeving:
Op zo’n anderhalf uur rijden van mijn woonplaats Pullach (bij München), ligt de indrukwekkende en charmante middeleeuwse stad Regensburg. Hier struikel je letterlijk over de geschiedenis, want de gladde middeleeuwse kloostermoppen liggen nog altijd door de hele binnenstad en het centrum wordt afgebakend door stukken originele stadsmuur. Een plek naar mijn hart, dus.
Omdat we graag het Walhalla bij Donaustauf wilden bezoeken (klik hier voor een mini-documentaire over deze plek), boekten we een nachtje in een nabijgelegen B&B. Zo konden we alles op ons gemak bekijken en de volgende dag ook nog de stad bezoeken voordat we weer terug naar München reden.
Aan de zuidkant van de middeleeuwse brug over de Donau zagen we een stenen huisje met een rokende schoorsteen staan. Er kwam een heerlijke geur vandaan, dus we besloten onze neus te volgen en te kijken wat daar verkocht werd. Het huisje bleek een moderne variant van de oudste worstenkraam ter wereld te zijn: de Wurstkuchl. In deze worstbranderij wordt al vanaf de 12e eeuw worst gemaakt en (warm) verkocht, eventueel met kool en mosterd en een groot glas bier. Tegenwoordig kun je er allerlei soorten worstjes kopen: dik of dun, van één type vlees of een mix en vegetarisch of juist druipend van het vet. De vraag is hier dus eigenlijk niet of je worst lust, maar welke worst je het liefste hebt, haha!
Klik op de link hieronder voor beelden van de Wurstkuchl:
Het herdenkingsevenement omtrent Lodewijk Napoleon is ook bij RTV Noord-Holland onder de aandacht gekomen. Verslaggeefster Samanta de Groot maakte er niet alleen een item over voor op de website, maar nam Haarlem (en Lodewijk) ook als onderwerp voor haar serie “Als een vorst in Noord-Holland”. We zijn een hele dag samen op pad geweest, wat ontzettend gezellig was! Klik hier voor het item.
En… houd de website de komende tijd in de gaten voor meer mediaberichten en interviews! 🙂
Ieder jaar opnieuw wordt oktober omgedoopt tot nationale Maand van de Geschiedenis. Een hele maand waarin er historische evenementen georganiseerd worden, altijd gekoppeld aan een bepaald thema.
Om hierop in te spelen, zal ik op 25 oktober in het Historisch Museum Haarlem (Groot Heiligland 47, 2011 EP, Haarlem) een lezing geven over het opmerkelijke leven van koning Lodewijk Napoleon. Aansluitend bezoeken we “zijn” Paviljoen Welgelegen aan de Haarlemmerhout. Vandaag doet dit prachtige neoclassicistische paleis dienst als Provinciehuis van Noord-Holland, maar aan het begin van de 19e eeuw was het de favoriete zomerresidentie van de koning. We zullen daar de voormalige slaapkamer van Lodewijk bekijken, waar nog een aantal originele empiremeubelen van hem staat. Een unieke kans om héél dicht bij Lodewijk Napoleon te komen!
Met Gerrit Bosch, conservator van Paviljoen Welgelegen.
Geboren als Luigi Bounaparte op Corsica, heeft het jongere broertje van keizer Napoleon zijn eigen militaire en politieke carrière doorlopen… met zowel hoogte- als dieptepunten. In 1806 werd hij op de troon van het nieuwe Koninkrijk Holland gezet, na een eeuwenlange republikeinse periode in ons land. Verrassend genoeg stak koning Lodewijk Napoleon veel tijd en moeite in het landsbestuur (en nog meer in de Hollandse cultuur en schone kunsten), tegen de wil van zijn broer Napoleon in.
Lodewijk Napoleon (1778-1843)
Het afgelopen schooljaar heb ik me verdiept in Lodewijks levensloop en daaruit is een profielwerkstuk ontstaan dat gezien kan worden als een herziene biografie van Lodewijk Napoleon. Ik zet hem bewust in een positief daglicht, omdat ik vind dat hij dat verdient. Ter ondersteuning hiervan is onlangs het Herdenkingscomité Lodewijk Napoleon opgericht.
Als u benieuwd bent naar Lodewijks nalatenschap in het huidige Nederland en naar mijn argumenten om hem hiervoor te prijzen, dan nodigen we u van harte uit om de lezing en de rondleiding bij te wonen. Het evenement is gratis, maar aanmelding is verplicht (klik hier).
Altijd al een koninklijk paleis van binnen willen zien? Dit weekend, tijdens de Open Monumentendagen, kan iedereen gratis een kijkje nemen in Paviljoen Welgelegen in Haarlem. Dit is vandaag het Provinciehuis van Noord-Holland, maar was in de 19e eeuw het geliefde “zomerpaleisje” van Lodewijk Napoleon. Iedereen die het bezoekt, begrijpt meteen waarom.
Het gebouw is één van de mooiste neoclassicistische gebouwen van Nederland en heeft een boeiende geschiedenis. De nieuwe tentoonstelling “Welkom in Welgelegen” laat een groot deel van die geschiedenis zien. Deze permanente tentoonstelling is ook na het monumentenweekend te bezoeken. Maar let op… Dat geldt niet voor alle historische vertrekken op de bovenverdiepingen van het paleis. Deze stijlkamers, waartoe ook de voormalige slaapkamer van Lodewijk Napoleon behoort, zijn alleen voor speciale gelegenheden opengesteld voor het grote publiek. Een unieke kans, dus! 🙂
Praktisch: Paviljoen Welgelegen (Dreef 3 te Haarlem) is op zaterdag 14 september geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur en op zondag 15 september van 12.00 uur tot 17.00 uur. Er zijn doorlopend rondleidingen door de stijlkamers, maar bezoekers kunnen ook zelfstandig een route door Paviljoen Welgelegen volgen.
