750 jaar Amsterdam bij Zandsculpturen Garderen

Zoals veel mensen al hebben meegekregen (bijvoorbeeld door de nieuwe afleveringen van Het Verhaal Van Nederland – Amsterdam), bestaat onze hoofdstad dit jaar 750 jaar. Althans, het is 750 jaar geleden dat er aan de inwoners van het vroege Amsterdam/Amestelledamme tolprivileges verleend werden. Dit privilege is het eerste document waarin de stad vermeld wordt, dus wordt gezien als de geboorte ervan. Maar de bewoning van het gebied gaat nog veel verder terug in de tijd, omdat er ook in de prehistorie al mensen in dat moerassige rivierengebied leefden.

De viering van dit jubileum wordt groots aangepakt… het gaat tenslotte om de Nederlandse hoofdstad. Wereldbekend vanwege allerlei producten, personen en gebeurtenissen en dat gaan we met zijn allen herdenken. De evenementen vinden vooral plaats in Amsterdam zelf, maar ook in andere provincies wordt er aandacht aan besteed.

Neem bijvoorbeeld mijn favoriete provincie, Gelderland. Op de Veluwe wordt ieder jaar een bijzondere (enorm grote) tentoonstelling opgebouwd waarbij kunst met geschiedenis gecombineerd wordt: “Zandsculpturen Garderen“. Hun nieuwe thema wordt ook 750 jaar Amsterdam, dus de geschiedenis van Amsterdam verbeeld in zand.

Zoals u misschien al weet, werk ik sinds 2022 met hen samen om de informatieborden en tentoonstellingsteksten te controleren op chronologie en historische correctheid. Ook op dit moment ben ik daar weer druk mee bezig. Van de organisatie heb ik bovendien vrijkaarten gekregen om te verloten en een prijsvraag voor te bedenken. Met deze vrijkaarten kan AlomHistorisch ook weer samenwerken met andere personen en instanties, zoals bijvoorbeeld universiteiten en scholen. Een verloting of prijsvraag zal uiteraard hier op de website en op onze Instagram verschijnen. Neem dus regelmatig een kijkje op onze kanalen om kans te maken! 🙂

Dit jaar zal ik voor het eerst ook een lezing over het thema verzorgen op het terrein. Iets waar ik ontzettend naar uitkijk! Spulletjes worden al verzameld, boeken en archiefdocumenten worden gelezen en nieuwe teksten worden geschreven. De datum en de details volgen binnenkort. Ook de kunstenaars werken al aan de eerste zandsculpturen. Dat begint letterlijk al vorm te krijgen, kijk maar eens naar het portret van graaf Floris V hieronder. Druk, druk, druk!

Kortom, ook AlomHistorisch is bij de viering van 750 jaar Amsterdam betrokken. Hoe kan het ook anders? 😉

Terugblik: Lezing Berlijnse Muur

Vorig weekend vond de lezing over de Berlijnse Muur plaats bij Boekhandel Laan in Castricum. We blikken terug op een zeer geslaagde middag! Er moesten bij aanvang extra stoelen gehaald worden, want de opkomst was groter dan verwacht. Hoe leuk is dat?

De lezing werd gewaardeerd als zeer helder en compleet, met aandacht voor zowel perspectieven uit ‘Oost’ (de DDR) als uit ‘West’ (de BRD). Er werd een hand-out uitgedeeld met filmtips voor verder kijken en literaire aanbevelingen voor verder lezen. Klik hieronder op de zwarte knop om deze te downloaden:

De technologie liet ons niet in de steek, want we kregen direct een stabiele verbinding met Dr. Burkhart Veigel. Het publiek had veel vragen en hij beantwoordde ze allemaal live vanuit Berlijn. Dit onderdeel maakte het evenement uniek en bijzonder.

Na afloop heb ik veel complimenten in ontvangst mogen nemen. Voor de aanwezigen: hartelijk dank daarvoor en voor uw interesse! 🙂 Van de organisator Hans Laan kreeg ik een mooi boek over Sovjetarchitectuur als bedankje. De foto’s in dit boek inspireren me om in de toekomst eens een reis langs deze megalomane gebouwen te ondernemen… Wie weet!

En als klap op de vuurpijl schonk een heer uit het publiek me een authentiek stuk van het IJzeren Gordijn. Dit stuk ijzerdraad (van het typische, ondoordringbare en scherpe soort) staat voor mij symbool voor de pijnlijke gevangenschap waarin veel inwoners van de Sovjet-Unie moesten leven. Hij had het zelf uitgesneden en mee naar Nederland genomen en kon me veel details vertellen over de plaats waar het hek gestaan heeft. Het zal nog jarenlang van pas komen in de klas, wanneer ik het IJzeren Gordijn, de DDR en de Berlijnse Muur aan de leerlingen uitleg. Bedankt!

De Berlijnse Muur en de DDR – 35 jaar later

Vandaag is het precies 35 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. In het bericht hieronder was het reeds aangekondigd: dit moment is door AlomHistorisch en Boekhandel Laan in Castricum aangegrepen om samen een historische middag te organiseren met een lezing, een literaire bespreking en een videogesprek met ooggetuige Burkhart Veigel.

Voor wie niet bij het evenement aanwezig kon zijn, of voor degenen die de verhalen thuis nogmaals rustig willen beluisteren (en bekijken), staan hieronder twee video’s.

Video Eins – Mini-documentaire over de Berlijnse Muur (1945-1991)

In deze video van 25 minuten wordt de geschiedenis van de Berlijnse Muur behandeld van opbouw tot afbraak. Het beeldmateriaal is origineel en toont de historische ontwikkeling van Berlijn. Er wordt ook een parallel getrokken met het heden door Trump’s Wall tussen Mexico en de VS te bespreken.

De video is Engelstalig, maar op YouTube kunt u Nederlandse ondertiteling inschakelen door onder de video op de knop met het wieltje te klikken en dan “ondertiteling > Nederlands” te selecteren.

Video Zwei – Oral History met Burkhart Veigel (2024)

In deze video vertelt Dr. Burkhart Veigel hoe hij in zijn studententijd ongeveer 800 mensen (!) heeft geholpen om van de DDR naar de BRD te vluchten. Het interview draait ook om de vraag waarom Burkhart Veigel zich als West-Berlijnse jongeman zo betrokken voelde met de bevolking van Oost-Berlijn. En uiteraard komen ook de spectaculaire ontsnappingsacties met de luxe Cadillac aan bod.

De video is deels Duitstalig en deels Engelstalig, maar op YouTube kunt u Nederlandse ondertiteling inschakelen door onder de video op de knop met het wieltje te klikken en dan “ondertiteling > Nederlands” te selecteren.

Veel kijkplezier! 🙂

Evenement: Lezing over de Berlijnse Muur en videobellen met Berlijn

We hebben heel erg leuk nieuws! Na een aantal weken plannen, brainstormen en organiseren kunnen we in samenwerking met Boekhandel Laan in Castricum een evenement aankondigen. De nieuwsberichten en artikelen over het 35-jarig jubileum van de Val van de Berlijnse Muur vliegen u om de oren. Hoog tijd om het geheugen weer even op te frissen, op de dag zelf, namelijk op 9 november. Het wordt een veelzijdige middag, met een historische lezing, literaire bespreking en een videogesprek. Lees hieronder het persbericht.

Evenement: Lezing Berlijnse Muur en videobellen met Berlijn

Op zaterdag 9 november is het precies 35 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Voor Boekhandel Laan en historica Manon Schouten het uitgelezen moment om samen een evenement te organiseren. In het boekencafé zal Manon om 14:00 een lezing geven over de Berlijnse Muur. Het wordt een beknopte geschiedenis van dit politieke symbool. De historische context wordt uitgelegd aan de hand van de belangrijkste gebeurtenissen tijdens de Koude Oorlog. Ook wordt er een aantal literaire werken omtrent het onderwerp uitgelicht. De roman Kairos van Jenny Erpenbeck staat hierbij centraal. Ten slotte zal Manon het indrukwekkende persoonlijke verhaal van Dr. Burkhart Veigel delen. Hij heeft als Berlijnse medicijnenstudent in de jaren ’60 ongeveer 800 mensen geholpen om van Oost naar West te vluchten. Met gevaar voor eigen leven hielp hij vluchtelingen aan valse papieren. Hij verstopte zelfs mensen in een luxe Cadillac om hen ‘naar de vrijheid’ te brengen. Aansluitend wordt er een liveverbinding gemaakt met Dr. Veigel, die vanuit Berlijn vragen van het publiek zal beantwoorden.

Datum: 9 november, aanvang 14:00. Locatie: Boekencafé in Boekhandel Laan aan de Burgemeester Mooijstraat in Castricum. Gratis entree.

Zie ook het bericht op de website van Boekhandel Laan:

We hopen u daar te zien op 9 november! 🙂

Een weekend vol musea en archeologie met de Finds Research Group

Dit weekend vond het jaarlijkse internationale conferentieweekend van de Britse Finds Research Group (FRG) plaats in Leiden. Vanuit mijn connectie met de Universiteit Leiden mocht ik het volledige programma volgen… En wat heb ik genoten! We hebben workshops gevolgd in zowel Leiden als Haarlem en als kers op de taart gingen de deuren van het archiefdepot van het Rijksmuseum van Oudheden voor ons open. Het klinkt cliché, maar dat is voor historici en archeologen een absolute snoepwinkel waar je eeuwig zou willen blijven rondneuzen. Hieronder een kort verslag.

Vrijdag 10 november

Op de vrijdag begon het programma in het Rijksmuseum van Oudheden, waar de FRG welkom geheten werd door Annemarieke Willemsen (conservator collectie middeleeuwen). Er volgde een lezing omtrent de nieuwe wisseltentoonstelling “Het Jaar 1000: Nederland in het Midden van de Middeleeuwen”. Zo werden we alvast voorbereid op wat we daarna in het museum mochten bekijken. Persoonlijke favorieten waren de Ansfridus-codex (rijkelijk gedecoreerd met edelstenen) en de Scandinavische sieraden uit de hoogtijdagen van de Noormannen.

Vervolgens liepen we naar het archiefdepot van het RMO. Een hele unieke kans om de collectie van nabij te bewonderen. Natuurlijk is het meeste materiaal veilig opgeborgen in dozen en kasten, maar wat er momenteel onderzocht wordt staat uitgebreid uitgestald op tafels en planken (zo wordt het overzicht bewaakt tijdens het categoriseren en onderzoeken). Van scarabeeën tot kruiken, van Romeinse helmen tot vroegmiddeleeuws glaswerk. Schitterend om zo bij elkaar te zien! Speciaal voor mij en onderwaterarcheoloog Gary Bankhead werden de lakenloodjes van het RMO (letterlijk) uit de kast getrokken. Zo veel! Zo divers! Die moesten we even nader bekijken en filmen vanwege ons gezamenlijke filmproject, maar daarover volgen nog aparte berichten op de site.

In de middag verzamelden we bij het Textile Research Centre, waar we uitleg kregen over het belang van textiel en kleding als historische bron. Er was een wisseltentoonstelling over nachtmode door de decennia heen. Op de paspoppen zagen we authentieke Amerikaanse korsetjurken uit de jaren ’20, originele zijden shortama’s uit het naoorlogse Italië… en alles er tussenin. Zo beseften we ook gelijk weer hoe zeer cultuur en geschiedenis in kleding tot uiting komen.

Zaterdag 11 november

Op zaterdag pakten we de trein naar Haarlem, waar we eerst het Teylers Museum bezochten en vervolgens een wandeling met een gids door de binnenstad maakten. Beide plekken waar ik al vaak geweest ben, maar vandaag ontdekte ik toch weer nieuwe trivia. Dat blijft leuk. En in het Teylers was er een aantal atlassen van de fameuze kaartenmakersfamilie Blaeu uitgelicht. Ik laat mijn leerlingen altijd plaatjes uit hun atlassen zien, maar dit was de eerste keer dat ik de boekwerken in het echt zag. Wat een details!

We sloten de dag af in het Archeologisch Museum Haarlem, dat gevestigd is in een prachtige middeleeuwse kelder aan de Grote Markt. Bovendien is de entree gratis, dus pak dit museum zeker mee bij een volgend bezoek aan de stad. Na een gezamenlijk diner namen we de trein weer terug naar Leiden.

Zondag 12 november

De laatste dag van het conferentieweekend! De invulling hiervan was vrij. Gary Bankhead en ik hadden een afspraak in Museum de Lakenhal, waar we één van de indrukwekkende stijlkamers mochten gebruiken om een video op te nemen. En zo kwam het, dat ik Gary interviewde over zijn vondsten (in het bijzonder Europese lakenloodjes) op de plek waar het Leidse textiel vroeger gecontroleerd en gekeurd werd. Dus op dé plek waar het Leidse laken zo’n lakenloodje kreeg! Een schitterende samenloop van omstandigheden, waar we Museum de Lakenhal zeer dankbaar voor zijn. De video verschijnt binnenkort… dus stay tuned! In de namiddag vlogen de meeste leden van de FRG weer terug naar Engeland en pakte ik zelf de trein weer terug naar huis. Ik heb zo enorm genoten! Ik wil alle betrokkenen dan ook hartelijk bedanken voor de interessante bijeenkomsten.

Zandsculpturen Garderen

Sinds januari 2022 werkt AlomHistorisch samen met Zandsculpturen Garderen.

Op het terrein van Zandsculpturen Garderen (voorheen Het Veluws Zandsculpturenfestijn) is doorlopend een tentoonstelling met meer dan 100 zandsculpturen te zien. De beelden van zand zijn levensgroot, hebben enorm veel details en zijn gemaakt door kunstenaars uit binnen- en buitenland. Ieder jaar wordt er een nieuw thema gekozen, zodat de zandsculpturen samen een verhaal vertellen. 

Voor het seizoen 2022-2023 was dit thema ‘Vaderlandse Geschiedenis’. AlomHistorisch verzorgde de teksten op de informatieborden naast de sculpturen, zodat het verhaal historisch gezien klopte en de looproute een duidelijke tijdlijn volgde. Het ontwerp van de borden was van Maxim Gazendam, Jeroen Advocaat en Erik van Ee. Scroll naar beneden op deze pagina voor een indruk.

In de media: RTV Noord-Holland

Het herdenkingsevenement omtrent Lodewijk Napoleon is ook bij RTV Noord-Holland onder de aandacht gekomen. Verslaggeefster Samanta de Groot maakte er niet alleen een item over voor op de website, maar nam Haarlem (en Lodewijk) ook als onderwerp voor haar serie “Als een vorst in Noord-Holland”. We zijn een hele dag samen op pad geweest, wat ontzettend gezellig was! Klik hier voor het item.

En… houd de website de komende tijd in de gaten voor meer mediaberichten en interviews! 🙂

Lezing Lodewijk Napoleon met rondleiding Paviljoen Welgelegen

Ieder jaar opnieuw wordt oktober omgedoopt tot Maand van de Geschiedenis. Een hele maand waarin er doorlopend en door het hele land speciale historische evenementen georganiseerd worden, altijd gekoppeld aan een bepaald thema.

Om hierop in te spelen, zal ik op 25 oktober in het Historisch Museum Haarlem (Groot Heiligland 47, 2011 EP, Haarlem) een lezing geven over het opmerkelijke leven van koning Lodewijk Napoleon. Aansluitend bezoeken we “zijn” Paviljoen Welgelegen aan de Haarlemmerhout. Vandaag doet dit prachtige neoclassicistische paleis dienst als Provinciehuis van Noord-Holland, maar aan het begin van de 19e eeuw was het de favoriete zomerresidentie van de koning. We zullen daar de voormalige slaapkamer van Lodewijk bekijken, waar nog een aantal originele empiremeubelen van hem staat. Een unieke kans om héél dicht bij Lodewijk Napoleon te komen!

Met Gerrit Bosch, conservator van Paviljoen Welgelegen. Op de achtergrond het gebouw in kwestie.

Geboren als Luigi Bounaparte op Corsica, heeft het jongere broertje van keizer Napoleon zijn eigen militaire en politieke carrière doorlopen… Met hoogte- en dieptepunten. In 1806 werd hij op de troon van het nieuwe Koninkrijk Holland gezet, na een eeuwenlange republikeinse periode in ons land. Verrassend genoeg stak koning Lodewijk Napoleon veel tijd en moeite in het landsbestuur (en nog meer in de Hollandse cultuur en schone kunsten), tegen de wil van zijn broer Napoleon in.

Lodewijk Napoleon (1778-1843)

Het afgelopen schooljaar heb ik me verdiept in Lodewijks levensloop en daaruit is een profielwerkstuk ontstaan dat gezien kan worden als een herziene biografie van Lodewijk Napoleon. Ik zet hem bewust in een positief daglicht, omdat ik vind dat hij dat verdient. Als u benieuwd bent naar Lodewijks nalatenschap in het huidige Nederland en naar mijn argumenten om hem hiervoor te prijzen, dan nodigen we u van harte uit om de lezing en de rondleiding bij te wonen. Het evenement is gratis, maar aanmelding is verplicht (klik hier).