Politieke Geschiedenis – AlomHistorisch

In de media: The Northern Echo

De Engelse krant The Northern Echo nam onlangs contact met ons op. De video over de historische ontwikkeling van het marktstadje Barnard Castle was onder de aandacht gekomen van verslaggeefster Olivia Howlett en ze wilde ons er een paar vragen over stellen. Hoe leuk is dat?! 🙂 Olivia was vooral benieuwd naar wat mij en Gary het meeste aansprak in Barnard Castle. Wat was nou de reden dat wij besloten om uitgerekend hier, in dit best-kept-secretstadje, de geschiedenis in te duiken en dit ook nog eens te filmen? We hebben elkaar telefonisch gesproken en daaruit is het volgende artikel ontstaan: Barnard Castle branded ‘must visit’ for tourists for its history | The Northern Echo. Let op, de website bevat veel advertenties en vraagt herhaaldelijk om het accepteren van cookies.

Klik hieronder op de knop DOWNLOADEN om een alternatief tekstbestand van het artikel (zonder reclame) te bekijken.

Article Barnard Castle Downloaden

De titel zegt al genoeg: ik vind persoonlijk dat Barnard Castle niet overgeslagen kan worden als toeristische stop op een rondreis door Noordoost-Engeland. Durham en Newcastle zijn bekend, maar ook druk en berekend op internationale bezoekers. Barnard Castle is daarentegen veel charmanter; je struikelt er over de kleine cafeetjes en winkeltjes met handgemaakte producten. Wie iets van die sfeer zou willen proeven zonder zelf de Noordzee over te steken, moet de video nog maar eens kijken. 😉

Een (in)kijkje in het Zuid-Duitse dorp Pullach

Een aantal jaar geleden woonde ik in het Zuid-Duitse dorp Pullach im Isartal, een schattig en groen dorpje dat net onder München ligt. De plek heeft een rijke geschiedenis en er staan belangrijke gebouwen in de gemeente, zoals het kasteeltje (Burg) Schwaneck en het complex van de West-Duitse geheime dienst (Bundesnachrichtendienst). Het dorp was ook geliefd onder functionarissen van Hitlers Nationaalsocialistische Partij. Martin Bormann heeft er bijvoorbeeld jarenlang gewoond.

Het boek *“Geheimobjekt Pullach. Von der NS-Mustersiedlung zur Zentrale des BND”* van Susanne Meinl en Bodo Hechelhammer gaat over de donkere geschiedenis van Pullach.

En, ook niet onbeduidend, de as van een aantal in Nürnberg veroordeelde nazi-topstukken is bij Pullach in de rivier de Isar gestrooid. Naar verluid wilden deze mannen zo ‘nog een laatste reis door Beieren maken’. Het gevoel dat ik krijg als ik terugdenk aan mijn tijd in Pullach, zal mede hierdoor altijd een beetje dubbelzinnig zijn. In de korte video hieronder wordt het allemaal samengevat:

Toch moet ook gezegd worden dat Pullach een geweldige leefomgeving is. De grote stad ligt op 20 minuten fietsen of op 10 minuten met de S-Bahn. Er zijn veel winkels, restaurants, scholen en centra voor kunst, sport en cultuur. Rondom het dorp liggen bossen en in het dorp zelf struikel je over de plantenbakken en plantsoentjes met heerlijk geurende alpenbloemetjes. Iedere zondag wandelde of fietste ik langs de Isar, waar ik altijd van genoot. Ach… misschien mag ik Pullach best koesteren. Koesteren met een kanttekening.

Terugblik: Lezing Berlijnse Muur

Vorig weekend vond de lezing over de Berlijnse Muur plaats bij Boekhandel Laan in Castricum. We blikken terug op een zeer geslaagde middag! Er moesten bij aanvang extra stoelen gehaald worden, want de opkomst was groter dan verwacht. Hoe leuk is dat?

De lezing werd gewaardeerd als zeer helder en compleet, met aandacht voor zowel perspectieven uit ‘Oost’ (de DDR) als uit ‘West’ (de BRD). Er werd een hand-out uitgedeeld met filmtips voor verder kijken en literaire aanbevelingen voor verder lezen. Klik hieronder op de zwarte knop om deze te downloaden:

Handout Berlijnse Muur Downloaden

De technologie liet ons niet in de steek, want we kregen direct een stabiele verbinding met Dr. Burkhart Veigel. Het publiek had veel vragen en hij beantwoordde ze allemaal live vanuit Berlijn. Dit onderdeel maakte het evenement uniek en bijzonder.

Na afloop heb ik veel complimenten in ontvangst mogen nemen. Voor de aanwezigen: hartelijk dank daarvoor en voor uw interesse! 🙂 Van de organisator Hans Laan kreeg ik een mooi boek over Sovjetarchitectuur als bedankje. De foto’s in dit boek inspireren me om in de toekomst eens een reis langs deze megalomane gebouwen te ondernemen… Wie weet!

En als klap op de vuurpijl schonk een heer uit het publiek me een authentiek stuk van het IJzeren Gordijn. Dit stuk ijzerdraad (van het typische, ondoordringbare en scherpe soort) staat voor mij symbool voor de pijnlijke gevangenschap waarin veel inwoners van de Sovjet-Unie moesten leven. Hij had het zelf uitgesneden en mee naar Nederland genomen en kon me veel details vertellen over de plaats waar het hek gestaan heeft. Het zal nog jarenlang van pas komen in de klas, wanneer ik het IJzeren Gordijn, de DDR en de Berlijnse Muur aan de leerlingen uitleg. Bedankt!

De Berlijnse Muur en de DDR – 35 jaar later

Vandaag is het precies 35 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. In het bericht hieronder was het reeds aangekondigd: dit moment is door AlomHistorisch en Boekhandel Laan in Castricum aangegrepen om samen een historische middag te organiseren met een lezing, een literaire bespreking en een videogesprek met ooggetuige Burkhart Veigel.

Voor wie niet bij het evenement aanwezig kon zijn, of voor degenen die de verhalen thuis nogmaals rustig willen beluisteren (en bekijken), staan hieronder twee video’s.

Video Eins – Mini-documentaire over de Berlijnse Muur (1945-1991)

In deze video van 25 minuten wordt de geschiedenis van de Berlijnse Muur behandeld van opbouw tot afbraak. Het beeldmateriaal is origineel en toont de historische ontwikkeling van Berlijn. Er wordt ook een parallel getrokken met het heden door Trump’s Wall tussen Mexico en de VS te bespreken.

_{De video is Engelstalig, maar op YouTube kunt u Nederlandse ondertiteling inschakelen door onder de video op de knop met het wieltje te klikken en dan “ondertiteling > Nederlands” te selecteren.}

Video Zwei – Oral History met Burkhart Veigel (2024)

In deze video vertelt Dr. Burkhart Veigel hoe hij in zijn studententijd ongeveer 800 mensen (!) heeft geholpen om van de DDR naar de BRD te vluchten. Het interview draait ook om de vraag waarom Burkhart Veigel zich als West-Berlijnse jongeman zo betrokken voelde met de bevolking van Oost-Berlijn. En uiteraard komen ook de spectaculaire ontsnappingsacties met de luxe Cadillac aan bod.

_{De video is deels Duitstalig en deels Engelstalig, maar op YouTube kunt u Nederlandse ondertiteling inschakelen door onder de video op de knop met het wieltje te klikken en dan “ondertiteling > Nederlands” te selecteren.}

Veel kijkplezier! 🙂

Evenement: Lezing over de Berlijnse Muur en videobellen met Berlijn

We hebben heel erg leuk nieuws! Na een aantal weken plannen, brainstormen en organiseren kunnen we in samenwerking met Boekhandel Laan in Castricum een evenement aankondigen. De nieuwsberichten en artikelen over het 35-jarig jubileum van de Val van de Berlijnse Muur vliegen u om de oren. Hoog tijd om het geheugen weer even op te frissen, op de dag zelf, namelijk op 9 november. Het wordt een veelzijdige middag, met een historische lezing, literaire bespreking en een videogesprek. Lees hieronder het persbericht.

Evenement: Lezing Berlijnse Muur en videobellen met Berlijn

Op zaterdag 9 november is het precies 35 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Voor Boekhandel Laan en historica Manon Schouten het uitgelezen moment om samen een evenement te organiseren. In het boekencafé zal Manon om 14:00 een lezing geven over de Berlijnse Muur. Het wordt een beknopte geschiedenis van dit politieke symbool. De historische context wordt uitgelegd aan de hand van de belangrijkste gebeurtenissen tijdens de Koude Oorlog. Ook wordt er een aantal literaire werken omtrent het onderwerp uitgelicht. De roman Kairos van Jenny Erpenbeck staat hierbij centraal. Ten slotte zal Manon het indrukwekkende persoonlijke verhaal van Dr. Burkhart Veigel delen. Hij heeft als Berlijnse medicijnenstudent in de jaren ’60 ongeveer 800 mensen geholpen om van Oost naar West te vluchten. Met gevaar voor eigen leven hielp hij vluchtelingen aan valse papieren. Hij verstopte zelfs mensen in een luxe Cadillac om hen ‘naar de vrijheid’ te brengen. Aansluitend wordt er een liveverbinding gemaakt met Dr. Veigel, die vanuit Berlijn vragen van het publiek zal beantwoorden.

Datum: 9 november, aanvang 14:00. Locatie: Boekencafé in Boekhandel Laan aan de Burgemeester Mooijstraat in Castricum. Gratis entree.

Zie ook het bericht op de website van Boekhandel Laan:

We hopen u daar te zien op 9 november! 🙂

Het Bloedbad van München (1972)

Het is vandaag precies 52 jaar geleden dat de Olympische Zomerspelen in München (Duitsland) ruw verstoord werden door een terreuraanslag. Uiteindelijk heeft het drama 17 mensenlevens gekost. Ongeveer anderhalf jaar geleden maakte ik er een mini-documentaire over, waarin ook de aanleg van het Olympisch terrein in München stap voor stap getoond wordt.

Deze zomer liep ik weer door het Olympiapark, waar het drama zich afspeelde.

Klik hier voor het volledige verhaal.

Kasteeldomein de Renesse (Oostmalle, België)

Dat de geschiedenis van Nederland en België innig met elkaar verbonden zijn, zal niemand verbazen. Onze historie begon immers gezamenlijk in de middeleeuwen, toen we nog één land vormden. In de jaren dat de Noordelijke Nederlanden (het huidige Nederland) in opstand kwamen tegen de Spaanse overheersing door het Huis Habsburg, bleven de Zuidelijke Nederlanden (het huidige België) de Spaanse koning juist trouw. Vanaf dat moment liepen de levenslijnen van de twee landen uiteen, maar na de Franse periode werden ze toch weer samengevoegd.

Deze historische meanders komen tot uiting in het indrukwekkende Domein de Renesse in Oostmalle. De geschiedenis is hier letterlijk in de gebouwen terug te zien, met name in het kasteel (dat ooit symmetrisch was, maar door de eeuwen heen een eclectisch bouwwerk is geworden). Zelfs de beplanting in de tuin is onderhevig geweest aan verschillende historische invloeden, waardoor het vandaag zeer plezierig is om over het groene, bloeiende en netjes onderhouden domein te wandelen.

Nadat Napoleon verslagen was bij Waterloo, werd er een nieuw “Verenigd Koninkrijk der Nederlanden” gevormd (1815). Dat betekende ook dat er een gezamenlijk koloniaal rijk was. Zowel Nederlandse als Belgische ambtenaren werkten in Nederlands-Indië, zo ook de markante figuur Leonard du Bus de Gisignies. Echter, tijdens zijn diensttijd begon de Belgische Revolutie en werd België een zelfstandig land (1830). Wat dat voor hem als Belg betekende in de Nederlandse kolonie, wordt in de video besproken, samen met nog veel meer andere interessante feiten over het domein.

Met hartelijke dank aan Raymonde vanden Broeck en Joke Kenis voor de gastvrijheid en voor de ondersteuning bij de totstandkoming van de video.

Toen & Nu: De Slag bij Castricum (1799)

Vandaag liggen de duinen en de bossen van Castricum er rustig en idyllisch bij. Maar dat was aan het einde van de 18e eeuw, toen de ambitieuze Franse generaal Napoleon Bonaparte met zijn troepen door Europa trok, wel anders. Sterker nog, één van de Coalitieoorlogen werd zelfs aan de Hollandse kust uitgevochten, met veldslagen bij Bergen aan Zee en Castricum aan Zee.

De korte video hieronder biedt een sfeerimpressie van dit gebied toen (1799) en hetzelfde gebied nu (2023). Zoek de verschillen!

De Slotruïne van Kalø (Denemarken)

In 1313 heeft de Deense koning Erik Menved een groot kasteelcomplex laten bouwen op een schiereiland. Maar hoe kwam hij nou uitgerekend dáár terecht? Even later werd er onder de kasteeltoren een gevangenis gegraven, waar niemand minder dan de Zweedse koning Gustav Eriksson (Vasa) een paar maanden heeft moeten wegrotten. Waarom dat zo was en tijdens welke politieke conflicten dit gebeurde, wordt duidelijk in de video hieronder.

Het verhaal van Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs – Feminisme en vrouwenkiesrecht

Hieronder staat de laatste uit een reeks van drie video’s met meer achtergrondinformatie over de zandsculpturen die momenteel te zien zijn bij Zandsculpturen Garderen.

Aan het begin van de jaren ’70 haalden actievoerende vrouwengroepen geregeld het nieuws in Nederland. Zo ook de “Dolla Mina’s” die ondergoed verbrandden voor het standbeeld van Wilhelmina Drucker in Amsterdam. Waarom deden zij dat? En wat was de symbolische waarde van de plaats waar dit gebeurde?

Het is belangrijk om te beseffen dat vrouwen en meisjes nog niet zo lang dezelfde (politieke en economische) rechten hebben als mannen en jongens. Lange tijd was de vrouw ondergeschikt aan de man en had zij voor alles mannelijke toestemming nodig. Deze sociale constructie stamde nog uit de middeleeuwen en was zo bepaald door de christelijke inhoud van het huwelijk tussen man en vrouw. Ik ben zelf een vrouw die hier gelukkig geen last van heeft, want ik mocht gaan studeren en ik kan beroepsmatig doen wat ik zelf wil. Maar mijn oma stopte wél met werken toen ze trouwde. In de video hieronder staat het verschil in vrouwenemancipatie tussen de generaties centraal. De bijdrage aan het verminderen ervan is te danken aan vrouwen als Wilhemina Drucker en Aletta Jacobs. Wie waren zij en wat waren hun doelen en dromen?