Voor de Olympische Spelen moet er in het gastland altijd een heleboel gebeuren om de sportterreinen op tijd gereed te maken voor de aankomst van de internationale teams. In de Duitse stad München is het Olympisch terrein zelfs helemaal vanuit het niets uit de grond gestampt voor de Olympische Zomerspelen van 1972. Vandaag genieten we nog steeds van deze sporthallen, stadions, zwembaden en natuur: het Olympiapark is zowel onder locals als toeristen een geliefde plek in de stad.
Maar even terug naar 1972. De indrukwekkende architectuur stond overeind, de evenementen konden beginnen. De wedstrijden waren in volle gang toen er een verschrikkelijk drama gebeurde in het Olympisch Dorp. Deze terreuraanslag kwam bekend te staan als ‘het bloedbad van München’. Omdat ik zelf goed wilde begrijpen waar dit over ging, heb ik onderzoek gedaan naar de historische context van het drama en dit in de video hieronder verwerkt.
De eerste helft van deze mini-documentaire toont hoe het Olympisch terrein in München opgebouwd werd. In de tweede helft wordt de terreuraanslag uitgelegd.
Hieronder staat de tweede uit een reeks van drie video’s met meer achtergrondinformatie over de zandsculpturen die momenteel te zien zijn bij Zandsculpturen Garderen.
Dat overzeese koloniën veel rijkdom opleverden voor de Europese moederlanden, is algemeen bekend. De lokale bevolking werd via economische maatregelen uitgebuit om zoveel mogelijk tropische gewassen en exotische producten te vergaren. De politiek-economische elite uit Europa stond aan het hoofd van deze structuren, maar schakelde ook lokale leiders in om de gehoorzaamheid en dienstbaarheid van de locals te bevorderen. In de Nederlandse kolonie Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) heette dit het “Cultuurstelsel”.
Destijds waren er al mensen die zich tegen dergelijke vormen van uitbuiting uitspraken. Vaak waren dit koloniale ambtenaren of politici die het systeem met eigen ogen in werking hadden gezien. Ze wisten dus waar ze het over hadden. De bekendste Nederlandse criticus op het koloniale systeem, was Eduard Douwes Dekker uit Amsterdam. Zijn schrijversnaam, Multatuli, klinkt u waarschijnlijk bekender in de oren dan zijn echte naam. Het was Multatuli die een belangrijke collectie verhalen schreef, waarmee vele voorbeelden van de corruptie en uitbuiting in Nederlands-Indië uiteindelijk openbaar werden. Hoe meer mensen wisten wat daar gebeurde, hoe harder de roep om hervormingen. Maar hoe kwam dat? In de video hieronder duiken we in het leven en in de nalatenschap van Multatuli.
Mijn dank gaat uit naar de medewerkers van het Multatuli Museum. Hier is een deel van de video opgenomen en hier ben ik zeer hartelijk ontvangen. Ik mocht ook even neuzen in hun archief en daar toonde Willem van Duijn mij de eerste urn van Eduard Douwes Dekker. Toen hij overleed, was cremeren nog verboden in Nederland. Maar eigenwijs als Multatuli was, heeft hij zich toch laten cremeren. Inmiddels zitten zijn overblijfselen in een nieuwe urn en is hij bijgezet in zijn monumentale graf op begraafplaats Westerveld in Driehuis (te zien in de video). Maar wat een bijzonder object en wat een unieke kans om zo dicht bij Multatuli te komen. Dit vergeet ik nooit meer. Hartelijk dank, Willem!
Nederland is een waterland. Er is een lange kustlijn, er stromen grote en kleine rivieren en er zijn ontelbaar veel beekjes en stroompjes. Watersporten doen we op de meren en de Waddenzee kent een uniek getijdenlandschap. De keerzijde van deze geografie, is dat Nederland grotendeels onder zeeniveau ligt. Dat betekent dat ons land kwetsbaar is voor overstromingen en dat de kustlijn goed bewaakt moet worden. Vandaag zorgt Rijkswaterstaat er samen met de gemeenten voor dat ieder mogelijk risico op tijd gesignaleerd wordt, zodat we actie kunnen ondernemen indien nodig.
Maar die controle was niet altijd zo streng. Net na de Tweede Wereldoorlog waren de dijken verwaarloosd. De wind en het water kregen vrij spel en bij zware stormen zorgde dat voor veel overlast. Dat dit ook kan uitgroeien tot een nationale ramp, bleek in januari 1953… Wat er toen gebeurde in het zuidwesten van Nederland is bekend komen te staan als de Watersnoodramp. Wat gebeurde er en hoe liep het af? Bekijk de video hieronder en besef hoe noodzakelijk de bouw van de Zeeuwse Deltawerken was.
Hieronder staat de eerste uit een reeks van drie video’s met meer achtergrondinformatie over de zandsculpturen die momenteel te zien zijn bij Zandsculpturen Garderen.
In Barneveld heeft zich in de middeleeuwen een tragedie afgespeeld. In de 14e en 15e eeuw brak er een langdurig conflict uit tussen verschillende adellijke families uit het graafschap Holland. De vraag was wie welk gebied mocht besturen en controleren (en daar dus de belastingen mocht innen en soldaten mocht werven). Die strijd laaide steeds weer op en oversteeg generaties. De conflicten kwamen bekend te staan als de “Hoekse en Kabeljauwse Twisten”, naar de strijdnamen van de vechtende partijen.
De ridder Jan van Schaffelaar vocht voor de Kabeljauwen. Hij kwam tragisch aan zijn einde in een gevecht tegen de Hoeken, dat plaatsvond rondom de kerktoren van Barneveld. Wat er precies gebeurde, ziet u in onderstaande video.
Een nieuwe aflevering van Pracht & Praal, dit keer over een ruïne. Deze middeleeuwse burcht (Duits: Burg) vervulde een belangrijke functie tijdens de politiek-militaire campagnes van de Heren van Steinhart, maar raakte al in de vroegmoderne tijd in verval. Gelukkig wordt de ruïne vandaag beschermd door monumentenzorg, zodat de dikke muren niet verder afbrokkelen. Diep verscholen in het bos, loop je zo terug de middeleeuwen in zodra je de poort ziet verschijnen!
Koning Lodewijk Napoleon, rustig fietsen door de natuur en de Veluwe… Drie dingen waar ik groot fan van ben. De toeristische organisatie van Barneveld, de Stichting Visit Regio Barneveld, heeft een fietsroute uitgezet waarin al deze elementen gecombineerd worden en daarom wil ik dit graag met jullie delen.
Deze nieuwe “Route de Lodewijk Napoléon” is in totaal 55 km, maar kan natuurlijk ook ingekort worden en/of gewandeld worden. De route loopt tussen Amersfoort en Apeldoorn en is gebaseerd op de verharde weg die Lodewijk Napoleon precies daar liet aanleggen in 1809. Die verbetering van de infrastructuur gaf de lokale economie destijds een flinke boost, want ook handelaren (marskramers, eigenlijk) gingen de weg gebruiken. Zodoende kwamen er in de regio allerlei uitspanningen en herbergen bij, waarvan sommige vandaag nog steeds bestaan.
Omdat dat kroondomein Het Loo en het gelijknamige koninklijke paleis bij Apeldoorn liggen, worden in de route beide “koningshuizen” van ons land gecombineerd: de familie Bonaparte en de familie Oranje-Nassau. Naar eigen inzicht kunnen deze plekken natuurlijk ook bezocht worden als tussenstop op de fietsroute. Kortom, onderweg valt er een hoop te beleven met een koninklijk tintje!
Klik hier voor de GPS-kaart en nog wat meer achtergrondinformatie.
Lange tijd leerden Franse kinderen op school dat Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog heldhaftig tegen de Duitse bezetter gevochten heeft. En dat was ook zo, want Franse soldaten werden overal heen gestuurd en deze vaderlandsplicht kostte hen vaak het leven. En Franse vrouwen droegen op allerlei manieren hun steentje bij om gezamenlijk, als Franse natie, te kunnen overleven onder het nationaalsocialistische juk van Hitler.
Dit is echter niet het complete verhaal. Net zoals in ieder land dat door de Duitsers bezet werd, was er ook in Frankrijk een nationaalsocialistische partij (of een soortgelijk alternatief). Voor Frankrijk was dit het Vichy-regime, dat zelfs een eigen regeringszetel had in de stad Vichy. Dit regime werd geleid door de charismatische veldmaarschalk Philippe Pétain, die in de Eerste Wereldoorlog de bijnaam “de held van Verdun” had verdiend (nota bene tégen de Duitsers). Vanuit Vichy onderhield hij nauwe relaties met de nazi-topstukken in Duitsland. Vichy en het omliggende gebied werden daarmee ook een veilige haven én een machtsbasis voor de nazi’s in Frankrijk.
Bekijk de geschiedenisflits hieronder om meer te leren over deze gebeurtenissen.
In de tijd van het moderne imperialisme (toen Europese landen koloniën overzee exploiteerden), was het natuurlijk handig om snel met de tropische gebieden aan de andere kant van de wereld te kunnen communiceren. Maar het internet bestond nog niet, laat staan de sociale media. Toch werd de telecommunicatie al aan het einde van de Eerste Wereldoorlog zodanig verbeterd, dat er ook lange-afstandsverbindingen aangelegd konden worden.
Voor Nederland had dat betrekking op o.a. Suriname en Nederlands-Indië (het huidige Indonesië). Op de Veluwe werd daarom een ultramodern zendpark gebouwd dat er ook nog eens esthetisch uitzag qua architectuur. Omdat de kolos bij Kootwijk ontstond, kwam het gebouw bekend te staan als “Radio Kootwijk”.
Bekijk de geschiedenisflits hieronder voor de historische ontwikkeling van deze “kathedraal van de Veluwe”.
In het uiterste zuiden van de Nederlandse provincie Noord-Brabant, liggen de gemeenten Baarle-Nassau en Baarle-Hertog. Op de kaart lijkt dit dorp op een lappendeken van stukjes Nederland en België door elkaar geweven. Kijk maar eens:
Vandaag de dag (anno 2022) kun je hier als Nederlander zonder enige grenscontrole naar België lopen… en omgekeerd ook. De grenzen lopen zelfs dwars door gebouwen heen! De stukken België in Nederland noem je politiek bezien “enclaves”. Maar wat dit verhaal nog gekker maakt, is dat er ook weer Nederlandse enclaves in de Belgische enclaves liggen (en die noem je dan weer “contra-enclaves”).
Afijn, zo loop je dus in Baarle constant van Nederland naar België en van België naar Nederland, zonder dat je ooit Nederland verlaat. Maar hoe is dit eigenlijk zo gekomen? Wanneer zijn de rijksgrenzen vastgesteld en wat is er door de eeuwen heen in de regio gebeurd? Dat wordt allemaal uitgelegd in onderstaande mini-documentaire. Bekijk de video gerust twee keer om deze complexe geschiedenis te bevatten! 🙂
Toen duidelijk werd dat de Nationaalsocialistische Partij van Adolf Hitler gebied zou gaan veroveren buiten Duitsland-Oostenrijk, ontstond er logischerwijze grote paniek in de kunstwereld. Nationale topstukken zouden een periode van Duitse bezetting namelijk -waarschijnlijk- niet overleven (door verwoesting of om politieke redenen).
Curatoren en museumdirecteuren staken de koppen bijeen en zochten naar oplossingen om kunstwerken veilig te stellen. In Nederland leidde dat tot de bouw van speciale kunstbunkers, die schilderijen en andere objecten enerzijds bescherming boden tegen bombardementen en anderzijds ook een geheim onderkomen boden totdat de oorlog voorbij zou zijn. Of nou ja… geheim? Wat wisten de Duitsers over deze bunkers? En hoe belandde de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn in de Castricumse duinen?
Onderstaande video is een samenwerking met historisch auteur John Heideman, die werkelijk alles weet over de oorlogsjaren in zijn geboortedorp Castricum. Hij neemt ons mee naar die tijd en legt alles duidelijk uit. Dat doet hij overigens ook in een reeks zeer gedetailleerde boeken, waarover op zijn website meer informatie te vinden is.
