De Engelse krant The Northern Echo nam onlangs contact met ons op. De video over de historische ontwikkeling van het marktstadje Barnard Castle was onder de aandacht gekomen van verslaggeefster Olivia Howlett en ze wilde ons er een paar vragen over stellen. Hoe leuk is dat?! 🙂 Olivia was vooral benieuwd naar wat mij en Gary het meeste aansprak in Barnard Castle. Wat was nou de reden dat wij besloten om uitgerekend hier, in dit best-kept-secretstadje, de geschiedenis in te duiken en dit ook nog eens te filmen? We hebben elkaar telefonisch gesproken en daaruit is het volgende artikel ontstaan: Barnard Castle branded ‘must visit’ for tourists for its history | The Northern Echo. Let op, de website bevat veel advertenties en vraagt herhaaldelijk om het accepteren van cookies.
Klik hieronder op de knop DOWNLOADEN om een alternatief tekstbestand van het artikel (zonder reclame) te bekijken.
De titel zegt al genoeg: ik vind persoonlijk dat Barnard Castle niet overgeslagen kan worden als toeristische stop op een rondreis door Noordoost-Engeland. Durham en Newcastle zijn bekend, maar ook druk en berekend op internationale bezoekers. Barnard Castle is daarentegen veel charmanter; je struikelt er over de kleine cafeetjes en winkeltjes met handgemaakte producten. Wie iets van die sfeer zou willen proeven zonder zelf de Noordzee over te steken, moet de video nog maar eens kijken. 😉
In het Noord-Engelse graafschap Durham ligt het charmante marktstadje Barnard Castle. De plek is vernoemd naar het kasteel dat eeuwenlang een regionaal politiek centrum vormde. Maar zelfs vóór die tijd was de regio al van strategisch belang, want er zijn gegronde aanwijzingen voor een Romeinse aanwezigheid in het gebied. En met het oog op het het nabijgelegen Binchester, lijkt dat heel plausibel.
Toen het kasteel eenmaal voltooid was, duurde het niet lang voordat er marktrechten aan Barnard Castle verleend werden. Nu mochten kooplieden hun goederen rondom het kasteel verkopen en werden er ook herbergen gebouwd. Het vroegmoderne ‘marktkruis’ (market cross) bevestigde deze economische positie.
Verder is het romantische zicht op de rivier de Tees een inspiratiebron geweest voor menig kunstschilder, waaronder J.M.W. Turner (1775-1851). En dit leidde weer tot de oprichting van het fameuze Bowes Museum in 1892, waar een enorme collectie kunstwerken te bewonderen valt.
Onderwaterarcheoloog Gary Bankhead en ik hebben alle noemenswaardige plekken bezocht en gefilmd. In onderstaande video nemen we jullie mee op tijdreis. Geniet ervan!
In de zomer van 2024 ging de camera mee op reis. Ik maakte een Romeinse trip langs de Neder-Germaanse limes, beginnende in Trier, daarna langs Abusina, Weißenburg en Wiesbaden en vervolgens via Xanten terug naar Nederland; met tussenstops in Nijmegen, Elst, Arnhem, Empel en Leidschendam. Het was een enorm leerzame reis, die veel mooi en uniek beeldmateriaal heeft opgeleverd. Momenteel wordt het script voor een nieuwe documentaire geschreven en over een paar weken kan het bewerken van de video beginnen. In de tussentijd zullen er op onze Instagram en hier op de website posts verschijnen met uitgelichte onderwerpen, voor een snelle portie Romeinse geschiedenis. Hieronder alvast de eerste drie, over Romeinse diploma’s en Romeinse bouwtechnieken.
Hadden de Romeinen diploma’s?
Waren Romeinse diploma’s zeldzaam?
Hoe tilden de Romeinen zwaar bouwmateriaal omhoog?
Wanneer mijn leerlingen overwegen om geschiedenis of archeologie te studeren, kan ik ze helpen met hun eventuele vragen. Bij de studie archeologie hoort echter een sub-discipline waar ik weinig over weet, maar dat de laatste jaren wél aan populariteit wint: onderwaterarcheologie.
Omdat ik zelf ook met vragen zat, schakelde ik de hulp in van onderwaterarcheoloog Gary Bankhead. Ik nodigde hem uit in Leiden, waar ik hem mocht interviewen in Museum de Lakenhal. Gary is beroepsmatig brandweerman geweest en ging pas archeologie studeren aan het einde van zijn loopbaan. Omdat hij voor zijn werk in topconditie moest zijn en ook al jaren een ervaren scuba-duiker was, kon hij de stap naar onderwaterarcheologie makkelijk maken. Maar dit werk is niet voor the faint of heart, want het is wel degelijk iets anders dan traditionele archeologie.
Gary werkt inmiddels als professional mee aan de serie River Hunters op History Channel. In dit programma lijkt het allemaal zo makkelijk, maar in het interview hieronder schetst Gary een reëler beeld van het opgraven onderwater. Waar moet je allemaal rekening mee houden? En wat voor objecten kom je dan tegen onderwater? In ons gesprek staan zogeheten “lakenloodjes” centraal (Gary’s specialiteit). Deze objecten, die erg op munten lijken, onthullen Europese handelsnetwerken en vormen daarmee nieuw archeologisch bewijs voor contact tussen handelssteden. Gary heeft er een paar meegenomen naar Leiden om aan ons te laten zien. Geheel toepasselijk voor het onderwerp, vond het interview plaats in de Regentenkamer van Museum de Lakenhal: de exacte plek waar textiel uit Leiden vroeger gekeurd werd en een lakenloodje kreeg. Hoe mooi kan het zijn?!
Nederlandse ondertiteling beschikbaar via YouTube
Met dank aan Museum de Lakenhal voor het faciliteren van het interview.
Dit weekend vond het jaarlijkse internationale conferentieweekend van de Britse Finds Research Group (FRG) plaats in Leiden. Vanuit mijn connectie met de Universiteit Leiden mocht ik het volledige programma volgen… En wat heb ik genoten! We hebben workshops gevolgd in zowel Leiden als Haarlem en als kers op de taart gingen de deuren van het archiefdepot van het Rijksmuseum van Oudheden voor ons open. Het klinkt cliché, maar dat is voor historici en archeologen een absolute snoepwinkel waar je eeuwig zou willen blijven rondneuzen. Hieronder een kort verslag.
Vrijdag 10 november
Op de vrijdag begon het programma in het Rijksmuseum van Oudheden, waar de FRG welkom geheten werd door Annemarieke Willemsen (conservator collectie middeleeuwen). Er volgde een lezing omtrent de nieuwe wisseltentoonstelling “Het Jaar 1000: Nederland in het Midden van de Middeleeuwen”. Zo werden we alvast voorbereid op wat we daarna in het museum mochten bekijken. Persoonlijke favorieten waren de Ansfridus-codex (rijkelijk gedecoreerd met edelstenen) en de Scandinavische sieraden uit de hoogtijdagen van de Noormannen.
Vervolgens liepen we naar het archiefdepot van het RMO. Een hele unieke kans om de collectie van nabij te bewonderen. Natuurlijk is het meeste materiaal veilig opgeborgen in dozen en kasten, maar wat er momenteel onderzocht wordt staat uitgebreid uitgestald op tafels en planken (zo wordt het overzicht bewaakt tijdens het categoriseren en onderzoeken). Van scarabeeën tot kruiken, van Romeinse helmen tot vroegmiddeleeuws glaswerk. Schitterend om zo bij elkaar te zien! Speciaal voor mij en onderwaterarcheoloog Gary Bankhead werden de lakenloodjes van het RMO (letterlijk) uit de kast getrokken. Zo veel! Zo divers! Die moesten we even nader bekijken en filmen vanwege ons gezamenlijke filmproject, maar daarover volgen nog aparte berichten op de site.
In de middag verzamelden we bij het Textile Research Centre, waar we uitleg kregen over het belang van textiel en kleding als historische bron. Er was een wisseltentoonstelling over nachtmode door de decennia heen. Op de paspoppen zagen we authentieke Amerikaanse korsetjurken uit de jaren ’20, originele zijden shortama’s uit het naoorlogse Italië… en alles er tussenin. Zo beseften we ook gelijk weer hoe zeer cultuur en geschiedenis in kleding tot uiting komen.
Zaterdag 11 november
Op zaterdag pakten we de trein naar Haarlem, waar we eerst het Teylers Museum bezochten en vervolgens een wandeling met een gids door de binnenstad maakten. Beide plekken waar ik al vaak geweest ben, maar vandaag ontdekte ik toch weer nieuwe trivia. Dat blijft leuk. En in het Teylers was er een aantal atlassen van de fameuze kaartenmakersfamilie Blaeu uitgelicht. Ik laat mijn leerlingen altijd plaatjes uit hun atlassen zien, maar dit was de eerste keer dat ik de boekwerken in het echt zag. Wat een details!
We sloten de dag af in het Archeologisch Museum Haarlem, dat gevestigd is in een prachtige middeleeuwse kelder aan de Grote Markt. Bovendien is de entree gratis, dus pak dit museum zeker mee bij een volgend bezoek aan de stad. Na een gezamenlijk diner namen we de trein weer terug naar Leiden.
Zondag 12 november
De laatste dag van het conferentieweekend! De invulling hiervan was vrij. Gary Bankhead en ik hadden een afspraak in Museum de Lakenhal, waar we één van de indrukwekkende stijlkamers mochten gebruiken om een video op te nemen. En zo kwam het, dat ik Gary interviewde over zijn vondsten (in het bijzonder Europese lakenloodjes) op de plek waar het Leidse textiel vroeger gecontroleerd en gekeurd werd. Dus op dé plek waar het Leidse laken zo’n lakenloodje kreeg! Een schitterende samenloop van omstandigheden, waar we Museum de Lakenhal zeer dankbaar voor zijn. De video verschijnt binnenkort… dus stay tuned! In de namiddag vlogen de meeste leden van de FRG weer terug naar Engeland en pakte ik zelf de trein weer terug naar huis. Ik heb zo enorm genoten! Ik wil alle betrokkenen dan ook hartelijk bedanken voor de interessante bijeenkomsten.
Trick or treat? Streek (als in: grapje) of snoepje? We kennen het concept allemaal: met Halloween ga je verkleed langs de deuren om snoep op te halen. In Nederland wordt het (nog) niet zo massaal gevierd als in Engelstalige landen en bovendien hebben we ons eigen snoepfeest, Sint-Maarten. Maar toch is het misschien leuk om te weten waar de Halloweentraditie vandaan komt. Waarom moet je zo eng mogelijk verkleed gaan en hoe zit het met die pompoenlantaarns? In de flits hieronder worden al deze vragen beantwoord. Als bonus loop ik ook nog te clownen door het dorp met een pompoen over mijn hoofd, dus alle reden om de video te bekijken!
