Hieronder schreef ik over mijn bezoek aan het Moesgaard Museum en legde ik uit wat daar allemaal tentoongesteld wordt. Het prachtige museum is op zichzelf al reden genoeg voor een artikel, maar een recente ontwikkeling inspireerde me nóg meer om juist nu aandacht aan het MoMu te besteden: de ontdekking van Vikinggraven bij Lisbjerg.
De archeologen van het Moesgaard Museum -ze hebben een eigen team- hebben bij Lisbjerg, ongeveer 7 km ten noorden van Aarhus, een onverwacht grote en monumentale Viking-begraafplaats blootgelegd. Deze ontdekking uit juni 2025 omvat maar liefst 30 graven! De begraafplaats dateert uit de tweede helft van de 10e eeuw, wat samenvalt met de regeerperiode van koning Harald Blauwtand.
Opmerkelijk is de nabijheid van een adellijke boerderij uit dezelfde tijd, die al in 1989 opgegraven is. Deze hoeve ligt minder dan een kilometer van de grafvelden af. Door de twee ontdekkingen te combineren, kunnen we anno 2025 stellen dat ook de nieuw ontdekte graven waarschijnlijk toebehoren aan een aristocratische familie; dezelfde mensen als die op de hoeve gewoond hebben. Vanwege de omvang van de boerderij en de ontdekking van luxe grafgiften, was deze familie mogelijk militair en/of bestuurlijk verbonden aan de Deense koning.
Maar zelfs als dat niet zo was, dan is er zonder twijfel wél sprake van een elitestatus van deze mensen. De kwaliteit en diversiteit van de grafgiften overtreft namelijk de inhoud van de meeste andere Vikinggraven. Er zijn bij Lisbjerg o.a. munten, kralen, aardewerken voorwerpen en kleine decoraties gevonden. Een vierkant (eiken)houten sierkistje deed de MoMu-archeologen in het bijzonder stuiteren van geluk. Dit kistje heeft een zilverachtig slot met rivetten en bevatte persoonlijke voorwerpen zoals een filigraankraal, een broche, een schaartje en een klosje gouddraad. Werkelijk een historische schatkist, dus! De kwaliteit van de grafgiften is vergelijkbaar met die uit andere Deense elitegraven, bijvoorbeeld met het grafveld van Haldum, 12 km verderop.
Aarhus was in de Vikingtijd een belangrijk politiek en commercieel centrum en heette toen Aros. De hoofdweg naar Lisbjerg onderstreept de strategische connectie tussen het stadje en de omliggende landgoederen. Maar de archeologen zien ook een gelaagde samenleving terug in het grafveld, want niet alle graven waren rijk belegd (of gevuld met giften). In een aantal graven lag niet veel meer dan beenderen. Kijkende naar de samenleving van Aros in de Vikingtijd, kunnen deze graven van slaven of arbeiders zijn geweest. Zij leefden en werkten dan wel bij/met de adellijke familie, maar kregen niet dezelfde grafgiften mee. Hun status was zo bij leven en na de dood lager dan die van hun meesters.
De komende maanden worden de botten, houten artefacten en bodemmonsters verder geanalyseerd. De MoMu-archeologen hopen dat dit onderzoek meer informatie over de afkomst en identiteit van de begraven mensen oplevert.
Vanaf heden zijn er vondsten uit deze opgraving tentoongesteld in het Moesgaard Museum. De bijbehorende informatie en onderzoeksresultaten zullen continu geüpdatet worden. Extra leuk: momenteel worden de jaarlijkse Vikingdagen gehouden bij het MoMu. Het grafveld van Lisbjerg zal dit weekend dus ruimschoots aandacht krijgen. Helaas ben ik er zelf niet bij, maar de Vikingdagen staan zeker nog op mijn lijstje om te bezoeken. 🙂
En nog een nieuwtje voor mijn Scandinavische volgers: op woensdagavond 20 augustus (19:00-20:30 uur) organiseert het MoMu een informatieavond over de opgravingen bij Lisbjerg. Sprekers zijn de betrokken archeologen Liv Langberg en Mads Ravn. Tickets zijn verkrijgbaar via de website van het Moesgaard Museum (klik hier). Let op, bij dit evenement is de voertaal Deens.
AlomHistorisch houdt de ontwikkelingen rondom dit onderzoek uiteraard in de gaten. Als er nieuws is, dan lees je het hier. 😉