Gisteravond heb ik de film Conclave van regisseur Edward Berger gezien in de bioscoop, gebaseerd op het gelijknamige boek van Robert Harris (2016). Een artikel waard, want het onderwerp is ontzettend historisch. Hieronder schrijf ik meer over het verhaal, zonder het einde te verraden.
Ten eerste even over het woord “conclave” of “conclaaf”. Wat betekent dat? Een conclaaf/conclave verwijst officieel naar twee dingen: de plek waar de kardinalen van de Rooms-katholieke Kerk bijeenkomen om een nieuwe paus te kiezen en de vergadering die hiertoe moet leiden. Het woord komt van het Latijnse “cum clave”, wat “met sleutel” betekent. Dit slaat op het feit dat de kardinalen zich tijdens het proces bewust afsluiten van de buitenwereld, dus achter slot en grendel.
De kijker stapt in het verhaal op het moment dat de hervormingsgezinde paus overlijdt. Zoals de traditie voorschrijft, moeten de kardinalen daarna in conclaaf gaan om een nieuwe paus te kiezen. Maar deze gebeurtenis zet het Vaticaan op zijn kop, want het aanstellen van een nieuwe paus gaat gepaard met een hoop politiek-religieus gekonkel.
Het conclaaf wordt geleid door kardinaal Thomas Lawrence (gespeeld door Ralph Fiennes), omdat hij de deken van het College van Kardinalen is. Het is zijn taak om de procedure te overzien zonder persoonlijke overtuigingen, maar dat blijkt moeilijker dan verwacht. Verschillende kardinalen bezoeken hem en proberen op hem in te praten, waardoor hij op een gegeven moment zelf een voorkeur begint te krijgen.
De kanshebbers strijden bijna openlijk tegen elkaar en hebben allen een eigen reden om te winnen. Eén van hen wil de hervormingen van de vorige paus voortzetten, kardinaal Bellini (gespeeld door Stanley Tucci). Een ander, kardinaal Tedesco (gespeeld door Sergio Castellitto), wil juist terug naar een conservatieve, Latijnse mis. En kardinaal Joshua Adeyemi (gespeeld door Lucian Msamati) begeert de positie omdat hij daarmee de eerste Afrikaanse paus zou zijn. Aanvankelijk kunnen de kandidaten rekenen op grote steun van de overige kardinalen, maar gaandeweg komen er schandalen aan het licht. Zo vallen zij toch één voor één af als serieuze kanshebbers… en moet er gezocht worden naar een betere kandidaat.
De film was prettig en ontzettend interessant om naar te kijken. Het moderne einde van het verhaal is wat mij betreft niet realistisch, omdat zoiets (nog) niet geaccepteerd zou worden door de Rooms-katholieke Kerk. Maar het verhaal is wel heel waarheidsgetrouw. De procedure is reëel en de symboliek klopt historisch. Het geheel is mooi in beeld gebracht en de acteurs vertolken hele complexe rollen.
Kortom, Conclave is voor geschiedenisliefhebbers de moeite waard!